Frank ROBBEN
Na de stembusgang nemen miljoenen landgenoten ook die andere burgerplicht weer op, de aangifte van hun personenbelasting. Terwijl sommige blijven zweren bij de bruine enveloppe, kan het nu veel makkelijker elektronisch. Inkomsten en bijdragen die al door de overheid zijn gekend, staan al netjes vooraf ingevuld. Checken, handtekenen, klaar. En zo hoort het.
Digitale diensten maken ons leven eenvoudiger. Weet u nog toen er voor elk stukje overheidsadministratie een formulier in drievoud bestond? Vaak was de gevraagde info telkens weer dezelfde en het risico op fouten steeg met elke nieuwe invoer.
Vandaag hanteren we het only-once-principe. De overheids vraagt u niet meer wat ze al weet. Ook in de gezondheidszorg deden we grote stappen.
Belandt u op spoed en wordt daar gevraagd naar uw medische voorgeschiedenis? Dat kan straks vlotter en juister dankzij eHealth.
Maakt zo veel digitaal u bang? Computers leveren ondersteuning in zowat alles wat we dagelijks gebruiken. Auto's, (vaat-)wasmachines, elektriciteitsnetwerken enzovoort bedienen ons daardoor kwaliteitsvoller en zorgelozer. Voor zowat alles is er een app. Om uw sportprestaties te vergelijken, de verjaardag van uw vrienden te onthouden, de weg te vinden naar een adres of een nieuwe levenspartner... Als u het al kunt verzinnen, heeft iemand er een app of webtoepassing voor gemaakt. Zo vergemakkelijkt de smartphone ons dagelijkse leven, ook administratief.
Moeten we bij zo veel techno-optimisme dan geen vraagtekens plaatsen? Zeker wel. We moeten er absoluut over waken dat er op de digitale sneltrein plaats is voor iedereen, ongeacht zijn of haar sociale status, beroep, kennisniveau, afkomst, taal, woonplaats of handicap.
De 'sociale inclusie' bij informatisering verdient onze volle aandacht. Zeker voor zaken waar je als gebruiker niet onderuit kan, moet worden gemaakt dat iedereen vlot kan gebruikmaken van de dienst. Van de gebruiker mogen we wel wat goede wil veronderstellen, maar het zou onrechtvaardig zijn dat uitgerekend de zwaksten aankijken tegen extra kosten en moeite.
Wat dan met de papieren administratie? Het is eigenlijk geen oplossing om voor alles papieren alternatieven te behouden. De papieren omgeving is zowat altijd minder doeltreffend en minder kwaliteitsvol dan de elektronische. Gebruikers die terugvallen op papier dreigen minder goede diensten te verkrijgen.
Wat kunnen we doen om 'sociale inclusie' te bevorderen? Allereerst is een zeker minimalisme zinvol. Niet minder sociale bescherming natuurlijk, wel vragen naar minder omslachtige tussenkomsten van burgers, het zij op papier hetzij elektronisch.
Heeft iemand een bepaald sociaal statuut, zoals het recht op een leefloon of een tegemoetkoming aan personen met een handicap? Dan kunnen afgeleide rechten, zoals de sociale tarieven voor elektriciteit, gas, water, openbaar vervoer en telefoon, automatisch worden toegekend omdat de betrokken organisaties de informatie rechtstreeks uitwisselen. Automatische toekenning is de beste garantie dat sociale maatregelen ook echt inclusief zijn.
Een ruim aanbod aan opleidingen, ook voortgezette opleidingen, is cruciaal om iedereen makkelijk met digitale omgevingen te helpen omgaan. Dat is even belangrijk als mensen leren lezen of schrijven. We stellen vast dat ook mensen in een sociale situatie almaar vaker een mobiele telefoon hebben en hier zelfs onevenredig veel geld voor betalen. Het materieel moet voor hen toegankelijk en betaalbaar zijn.
Aanbieders van digitale diensten, zeker die van algemeen belang, moeten erover waken dat die diensten gebruiksvriendelijk zijn en gepersonaliseerd worden aangeboden. Daaromtrent werden internationaal goede praktijken uitgewerkt, zoals Anysurfer. Dankzij een nieuwe Europese richtlijn wordt dat toetsingkader vanaf september verplicht voor overheidswebsites.
Ten slotte moeten de elektronische diensten zo worden aangeboden dat ze niet enkel rechtstreeks kunnen worden gebruikt door de eindgebruiker, maar ook door personen op wie de eindgebruiker als hulp een beroep wil doen. Ongeacht of dat organisaties zijn, zoals vakbonden, ziekenfondsen of OCMW's, dan wel familieleden of vrienden.
| Zwartzustersstraat 29 | B-2000 Antwerpen - België | +32 (0)3 345 82 05 | Disclaimer | 
